SONG FOR VÅR TID av Sigve Lauvaas * Side 13-23 (1987)

Side 13

REGN UNDER OPEN HIMMEL

Regn, langt frå folk,

regn mellom buskar og steinar

i eit bart og goldt landskap.

Svaberg, fjellplatå, katedral.

Alt er her mellom stjerner,

under open himmel. Regn piskar,

regn møter alle med glede,

møter med sitt panser.

Og himmelen vert skygrå,

blågrå, gulgrå, raud som oliven.

Her står eg, eit menneske

og ser etter ei måneharpe.

EIN SVART PRIKK

Det er lenge sidan eg sat på Høgafjellet.

Her ser du folk som små dyr,

og frå Høgaborgå vert folk små prikkar.

Berre ein kjem langt nok opp,

så vert alle små, så kan sikkert den eine

møte den andre, så kan eg og tale.

Alle høyrer ikkje like godt, det er slik

i naturen og, i landskapet. Vi møter

som svarte prikkar og søv i steinrøysa.

Vi toler ikkje sjå garden, der far levde,

vi toler ikkje sjå garden, der mor levde.

Vi berre reiser som strek forbi. Det

var før, at alle måtte gjere noko. Nå

har vi fått det godt. Bjørka er nasjonal-

eigedom. Vi lever alle i ein nasjonalpark.

Noreg er utropa til å vere Nasjonalsenter

for heile den vestlege verda, og alt er fritt.

Berre vi må vere her, og vi må synge: Målet

hennar mor, og vi må gå i nasjonaldrakt.

Det er eit nytt satsingsområde: Felelåt

og bekkesurr og fossedur og geitelort.

Frå Preikestolen ser ein heile verda,

og fjorden skal tale sitt språk, og fjella.

EI KONE

Ho var hjelpsam, ho var tru.

Alt ho gav hadde ingen ende.

Ho kjende seg heime

der ho kunne hjelpe.

Ho var ein engel for guten vår

og lærte han Fadervår

og gav han ein verdig levemåte

å byggje vidare på.

Kona gav alt

til ho sjølv måtte ha hjelp,

men ikkje alle hugsa då

kven dei skulle tenkje på,

og når kona for

var der ikkje mange som såg til grava.

Ho levde så ekte, slik oppi alt.

Ho var eit levande døme

på det heilage allmenne prestekall.

VERDA VIL DØY

Planeten jorda, der vi bur,

er snart utan reint vatn,

er snart utan rein luft,

er snart utan skog,

er snart utan grønt gras.

I denne verda går menneske i blinde,

og mange søv seg gjennom livet.

Få er dei som høyrer stormklokkene.

Supermaktene lagar våpen, så alle er i arbeid,

og nokre land berre krigar, drep.

Nettene er ljose av granatar, og borna

kjenner seg sjølv som ei fluge.

Svolten gneg og ørkensanden kjem nærare.

Dødsdømde ventar på tida for avretting.

Men mennesket ønskjer ikkje å døy,

likevel er der mange som går i blinde

og skyt blink, sundbrotne av sjukdomar.

Denne døde planeten var ein gong ei mor

for alle menneske. Og eg hugsar eg song

medan eg samla kornaks. Stjernene lyste

om natta og sola om dagen, og jorda gav grøde

og var ein spegel av Gosen. Så kom stormen,

og kvelarslangane gjekk over landet. Du

såg døde folk og dyr, og der var ikkje fuglar,

og skogen var grøn. Vinrankene var svarte

av ei slimet hinne. Sola kom ikkje gjennom.

Denne døde planeten var ein gong ein far.

Så kom angsten og krigen og bålet. Vi

måtte krype etter luft. Så var det slutt.

MIN SONG

Min song er nyttelaus.

Ingen les mine dikt,

mi klage er ikkje for mitt folk.

Ingen vil få vite at eg har levd,

for alle skal døy ein dag.

Eg syng, eg protesterer mot krigen,

mot våpenkapplaupet, mot kreftsvulsten

som gjer at alle må døy.

Eg veit ikkje kven som høyrer min song,

likevel syng eg framfor døden.

I skuggen av ein øydelagt heim syng eg,

og det blæs så tuntreet veltar.

TIL EI JENTE

Nå vil eg leggje meg ned og drøyme

om jenta mi. Eg kan kje gløyme.

Eg sovnar inn med dei beste tankar

og høyrer hjarta til jenta bankar.

Eg høyrer fuglen, og fisken vaker.

Det er i undring eg går og rakar.

Eg er ein slåttekar sommartid,

og nå er jenta full vorten mi.

Nå vil eg sove, nå vil eg drøyme

om jenta mi. Eg kan kje gløyme.

Ho er så vakker, ho er så ven

som var ho engel i Himmelen.

TIL EIN GUT

Han er så god, han er så snill,

tenkjer jenta om guten sin.

Han vil eg ha, han vil eg eige,

sa jenta og fekk sjå seg leike.

Ein gut er gromt for ei som eg,

som berre går og vil gifte meg.

Ein gut er stas, det kan du tenkje

når morgonsola på nuten blenkje.

Han vil eg ikkje skal sjå mitt bryst

før natta kjem, det er månelyst.

Han skal kje høyre mitt hjarta banke

før eg får sjå han, før eg kan få han.

Han vil eg møte i kveld, i kveld.

Slik seier eg kvar skapte dag.

Han er så levande, sterk og mjuk,

han er ein ektefødd kjærleiksgut.

EG ER FØDD

Eg er fødd til å vinne

kampen for livet,

eg er fødd til å gå

vegen til Gud.

Eg er fødd til å sjå

Golgata-krossen.

Eg er fødd til å rope:

Jesus lever i dag!

HAVET KJEM

Som ei mare kjem havet

inn over land,

og legg etter seg tare og tang.

Havet er som ei bølgjekraft

som dreg og slit i oss alle.

Havet er eit uroleg liv

som menneskebarnet må lære.

Havet er havet, Gud er Gud,

og mennesket er som ein liten pus

som klorer seg fast og byggjer seg hus

og ror for livet på havet.

Havet kjem og teiknar si skrift,

havet rullar og dreg.

Vi finn oss ei strand som er trygg,

så møter vi i havet ein rygg

utan eit einaste sildebein.

Vi svelt og må ro til eit varmare land,

vi ror til vi møter oss sjølve.

Vi stig i land i eit paradis,

ei øy i Stillehavet.

Vi er aleine, og tida går.

Så kjem eit skip med bananar.

Vi lever vårt daglege liv i fred

under palmegreiner og englar.

Vi møtest kvar kveld, vi møtest i drift,

vi møtest med himmelbrevet.

Om natta er eg vaken og skriv eit dikt

til kongen i Paradistreet.

SKOG

Møter du skogen, møter du deg sjølv.

Eit frø i molda, så er det skog.

Eit tre for alle folk, eit tre

kan redde liv. Du står og ser og ser.

Her kan du kjenne vegen din, kjenne

frøet i handa. Og vi skal møtast.

Det er regn, og du er kry og glad.

Eg er bror, eg syng for bjørk og kongegran.

Du er syster, og møter meg med vev og garn.

BÅTAR PÅ FJORDEN

På ei øy langt frå land

kan kvinne og mann

leve side om side.

Her er båtar for alle,

her er snøre og garn,

og fisken er fin.

Ho som eg møtte, ei lita snelle,

såg båtar på fjorden: Eit syn.

Ho såg det ingen kunne fortelje,

ho var annleis, dei sa det, folk

kunne berre rikke på hovudet og gå.

Jenta var frisk. Ho hadde eit syn.

Båtar på fjorden, tusen båtar

på veg til Bergen. Det var i 1349.

Svartedauden vitja landet,

og gard etter gard låg aude.

Ei jente for kringom og hjelpe,

så gjekk ho ut same grinda,

så gjekk ho til fjells,

og der fann ho sin kvilestad.

Ein gut møtte henne og signa blomen,

og såg landet: Helgeland.

For alle ætter - ein heilag stad.

SPEGELEN

Livet er som ein spegel.

Det er i molda ein møter seg sjølv.

Alt her på jorda er eit møte.

Tankane våre er bruer, vegar

til ei heilag jord.

Mennesket møter kvarandre i graset,

ser kvarandre på fjellet,

i framande land. Men naboen

kan dei ikkje snakke med. Vi

går kvar vår veg til templet.

Det er ikkje vår skuld

at vi er så ulike.

Ein møter ikkje seg sjølv,

her er ikkje kvilesteinar.

Berre spegelen kan få oss til å stogge,

og da kan vi spørje etter namnet.

Det er slik vi vert kjende.

BILETE

Råma er alltid for liten,

biletet er alltid i rørsle.

Kvinne og mann møtest,

og vi møtest,

fragment frå fortida.

Draumen om kjærleik, sa han.

Det er kjærleik, sa ho.

Vi er trygge på kvarandre,

først etter dette livet.

Vi er bilete, aleine og saman,

alltid med ei glo i neven.

Berre slik vi er

kan vi møte råma

og gje oss i kast med omverda.

Vi er ikkje dei einaste,

vi går grensene,

vi er nakne

og møtest i eit evig hav.

LJOS

Inn kjem ljoset, inn i mennesket,

inn i romet og tida.

Vi er ljoset som lyser i mørkret.

Alle møter ljoset på vegen.

Ljoset er som ei hand

som fører deg inn i det løynde

og gjev deg fargane.

Du er ikkje blind, du er eit auga,

ein spegel i verda.

Ljoset møter deg, og du møter

kjærleiken frå Gud.

Å vere mennesket, er å leve i ljoset.

Vi høyrer og ser havet.

  

JÆREN

Spor over Jæren.

Her gjekk dei i land.

Her sådde dei kornet.

Og på lynggrodd tuve sat lerka,

og vipa song.

Spor over Jæren.

Born bygg hus på ein voll.

Jæren er fritt. Her kan vi synge

og plante vårt frø.

her kan vi leve og her kan vi døy.

Underlege, vakre Jæren.

Som ei møy stig du opp or havet

og speglar deg i himmelen.

Du er det kvite seglet i vinden.

Framtida er i dine hender.

Jæren med brus av hav.

Jæren med steingard,

rom for ein veldig tanke.

Jæren med kongeveg og stigar

syner vegen heim.

Du er fødd, du er Jæren, bror.

Her er ditt hjarta. Du er trygg.

Og sola stig, og graset stig,

og kyr og sauer, høns og gris

set spor i deg.

Eit eventyr, eit paradis.

Jæren, gode gamle Jæren.

  

DØR

Skulle vore ei dør

med makt til å lukke og stenge,

ei dør for ei ny tid,

ei tid for ord og tanke.

Skulle vore fødd i går,

ei open dør for verda,

skulle skilje mellom ljos og mørke.

Ei dør er ei stengsle, eit lokk

for urøynde gåter,

ei dør er ei grind til ein heim,

eit skilje for dagen og natta.

Skulle vore ei dør

med himmel på båe sider,

ei dør for skaparordet,

for lengt og fridom.

DIALEKTAR

Dialektar kjem inn gjennom ventilane, kjem

kvar dag til maten, kjem sigande inn

gjennom vindauga, opp trappene frå vegen.

Dei gaular og syng på dialekt i radioen

og får kulturstønad for det, dei pelsar seg

i norske målføre. Vi er jo så få

her i landet. Vi treng å vere med i koret,

og orda heng der med strupehovud i glas og ramme.

Vår lengtings-morgon tilbake til slekta,

tilbake til "Det far min kunne gjera", og alle

køyrelassa med hesten, gamle Blakken.

Snart har vi ikkje noko norsk å vere glad i.

Vi er så utarma, landet er berre fjell

for andre kulturar, offerstad for andre folk.

Dialektar kjem ikkje i postkassa, men tilbod

"made in China, made in Sweden, made in Hong Kong".

Dialektar er ikkje salsvare, er ikkje bruksvare,

berre ein museumsrarietet frå den gongen

då alle sat på kvar si tue, og målgauken svara:

Tal dialekt, skriv nynorsk! Det er kulturmedisin

å vere glad i seg sjølv og "Målet hennar mor".

EIN VEN

Utan venskap

kan ein ikkje vere lykkeleg,

utan truskap

kan ein ikkje finne kjærleik.

Ein ven er som eit hjarta,

det bankar på strenger,

det er som ein himmel

med regnboge og smerte.

Ein ven kan reise opp

den som er langt nede.

Utan vener er himmelen mørk

og alderdomen ulykkeleg.

DET ER SLIK

Alle skal ikkje klare alt, men

alle skal klare noko.

Vi skal ikkje gå tunghøyrde gjennom verda,

men sjå det daglege strevet, sjå alvoret

som etter kvart festar seg i pannen.

Det er slik: ord misser si makt

i munnen til dei som nyttar dei i utide.

Tida er altså målestaven,

og salsmystikken ligg i dette

å få andre til å lytte.

Open kjem skogstanken fram, open stig sola

og vi - fram gjennom dagen.

Kjøp og sal, merkevarer, leselege og uleselege

kjem vi fram for kvarandre.

Dagen er møtestaden, dagen

gjev oss det vi treng for å sove

og for å vere trygge på oss sjølve

og kvardagen som held oss fast.

Vi vil jo berre vidare med bodskapen:

Heidre far din og mor di,

så skal det gå deg vel

og du skal få leve lenge i landet.